داعش و اندیشه سکولار

گروه دولت اسلامی، صرف مجموعه ای از جنایت کاران روانی نیست؛ یک گروه مذهبی با اعتقادات ظاهراً دقیق است. در میان آنان،شعار پیروزی نهایی، یک عامل کلیدی است. در این جا آنچه این عامل برای استراتژی این گروه مفهوم دارد و برای این که چگونه این گروه را متوقف کرد، بیان شده است.
ظهورداعش و خواسته های او در چیست؟ این پرسش ها، می تواند فرینده باشد و ظاهراً شماری از رهبران غربی پاسخ ها را می دانند. در ماه دسامبر، سال گذشته، رییس جمهور اوباما در بیانیۀ گوناگون به گروه دولت اسلامی «نه به عنوان یک گروه اسلامی» بلکه به عنوان «تیم تازه کار» القاعده اشاره کرد؛ بیانیه هایی که بازتاب دهندۀ سردرگمی دربارۀ این گروه است و شاید موجب خطاهای استراتژیک چشم گیر شده باشد.
ما در مسیر دوم به بی راهه رفته ایم، با نیت خیرخواهانه، ولی عملیات غیرصادقانه برای انکارکردن ماهیت مذهبی قرون وسطایی گروه دولت اسلامی است. پیتر برگِن که اولین مصاحبه را با بن لادن در ۱۹۹۷ انجام داد، اولین کتابش را «جنگ مقدس» عنوان داده است. او در بخشی از این کتاب اذعان می کند که بن لادن زادۀ جهان سکولار مدرن است. بن لادن تروریسم را سازمانی کرد و آن را معافیت داد. او امتیازات سیاسی مشخص همانند خروج نیروهای ایالات متحده از عربستان سعودی را درخواست می کرد. پیاده نظام او با اطمینان، جهان مدرن را پیمایش می کردند.
این که جهادی ها مردم سکولار مدرن اند، با نگرانی های سیاسی مدرن، نقاب مذهبی قرون وسطایی می پوشند ـ و آن را با دولت اسلامی متناسب می کنند. در واقع، آنچه را که این گروه انجام می دهد، جز در پرتو تعهد صادقانه و محتاطانه برای بازگشت تمدن به محیط بازمانده از قرن هفتم، و در نهایت فراهم کردن پیش گویی پیامبرگونه، باطل به نظر می رسد.
برای چنین موقعیتی، فصیح ترین سخنگویان، مقام های گروه داعش و حامیان آنان اند. آنان با سخره به متأخران اشاره می کنند. در صحبت ها، آنان اصرار می کنند که نمی توانند از احکامی متزلزل شوند که توسط حضرت محمد و اصحاب و پیروان اولیۀ او در اسلام ریشه دوانده است. آنان همواره به رمز و کنایه صحبت می کنند که برای غیرمسلمانان عجیب یا قدیمی به نظر می رسد؛ ولی به سنت ها و متون مشخص صدر اسلام اشاره می شود.
واقعیت این است که گروه داعش، اسلامی است؛ بسیارافراطی اسلامی. بلی، این گروه جنایت کاران روانی و ماجراجوهایی را جذب کرده است و تا حد زیاد مردم ناراضی را از خاورمیانه تا اروپا با خود همراه کرده است. اما موعظه های و بشارات مذهبی ای که توسط اکثر پیروان دوآتشۀ آن گروه بیان می شود، از تفسیرهای آموخته شدۀ اسلام و منطقی ناشی شده است.
ولی تظاهر کردن به این که در عمل داعش یک گروه مذهبی هزارساله با پندار الاهیاتی ای نیست که باید برای مبارزه با آن اقدام شود، سبب شده است که ایالات متحده آن را دست کم بگیر د و برای مقابله با آن به طرح های احمقانه رو آورد. اگر بخواهیم با روشی با آن مقابله کنیم که به تقویت آن نینجامد، نیازمند یم تا با تبار هوشمندانۀ داعش آشنایی حاصل و به خودکشی این گروه در تعصب مفرطش کمک کنیم.
رضا مسعودی